رونق کتابخوانی در مشهد؛
مروجانی که بدون حمایت، چراغ محافل کتابخوانی مشهد را روشن نگه داشتهاند
به گزارش رخداد پرس، در روزگاری که زندگی مدرن با سرعت و شتابِ سرسامآورش فرصت اندیشیدن را از مردم ربوده، جلسات کتابخوانی فرصتی برای درنگ، تامل و کندزیستی هستند و شاید بارقه امیدی که شور و حال خاصی به کافهکتابها، موسسات فرهنگی و حتی برخی مکانهای غیررسمی و خصوصی در شهر بخشیدهاند. این محافل صمیمی، که با همت و دغدغهمندی علاقهمندان به کتاب و مطالعه شکل گرفتهاند، فضایی متفاوت و پویا برای تبادلنظر، هماندیشی و ارتقای دانش فراهم آوردهاند. این دورهمیها در سالهای اخیر جان تازهای در رگهای فرهنگ و هنر شهر جاری کردهاند و چراغ کتابخوانی در مشهد را روشنتر از همیشه نگاه داشتهاند.
۲۴ آبان، روز کتاب و کتابخوانی و فرصتی است برای پاسداشت تلاشهای بیوقفه فعالان این عرصه و نگاهی دوباره به وضعیت مطالعه در کشور. حال که هر روز عصر به همت بخشخصوصی، کافهکتابها، جریانهای مردمی و مروجان دغدغهمند کتاب، شاهد برگزاری روزافزون جلسات کتابمحور با موضوعات گوناگون در گوشه و کنار شهر هستیم و اهالی کتاب خودشان بار اصلی ترویج فرهنگ مطالعه را به دوش میکشند، به بهانه سی و سومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، به سراغ برخی از فعالان فرهنگی و مروجان کتاب رفتیم و با آنها به گفتوگو نشستیم. همه آنها معتقدند جامعه کتابخوان در ایدهپردازی و اجرا از تصمیمگیرندگان و متولیان فرهنگی سبقتگرفته و دیگر این نهادهای دولتی هستند که باید از جریانهای خودجوش مردمی الهام بگیرند. مروجان کتاب که نوید موسوی آنها را «سفیران کتاب» مینامد، چراغ محافل فرهنگی را روشن نگه داشتهاند و بدون هیچ چشمداشتی برای برگزاری جلسات هزینه میکنند، این افراد سالهاست بار ترویج فرهنگ مطالعه را نیز خودش بر دوش میکشد، وظیفهای که شاید متولیان فرهنگی باید در انجام آن پیشقدم میشدند.
نوید موسوی، استاد دانشگاه و از فعالان کتابخوانی در مشهد است که برگزاری جلسات کتابمحور را از دوران دانشجویی با تعدادی از دوستاناش آغاز کرد. اما سال ۹۹ بود که اولین جلسه کتابخوانیِ عمومی را با نام «به وقت کتاب» برگزار کرد، این جلسه با استقبال بسیار خوبی از سوی مردم همراه شد به همین دلیل موسوی به دنبال درخواستهای بیشتر شهروندان همزمان در دیگر روزهای هفته هم جلسات کتابخوانی بیشتری با نامهای «کتاب کوچه»، «کتاب راوی» و «کتاب دیدار» را برگزار کرد و طی ماههای اخیر جلسات موسسه «حکمت زندگی» نیز به جلسات او اضافه شد که همهگی خیلی زود مخاطب خود را پیدا کردند، جلساتی گفتوگو محور که مخاطب در آن زمان تامل، درنگ و طرح پرسش دارد.
وقتی در یکی از روزهای پاییز برای دیدار و گفتگو با او به «کافهکتاب دیدار» رفتم، در سالن اصلی این کافهکتاب، افراد با گروههای سنی مختلف در حالی که دفترچه یادداشت در دست داشتند، دور تا دور میز اصلی نشسته بودند و نوید موسوی از تاریخ اروپا سخن میگفت، او این سلسلهجلسات را مدتی قبل از «تاریخ معاصر ایران» آغاز کرد، از فیروزشاه زرینکلاه و نبرد چالدران و شاهعباس اول تا به صفویان و عباس میرزا و دوران محمدشاه قاجار و بحران هرات رسید. وقتی پس از پایان جلسه با او در خصوص چگونگی وضعیت کتاب و کتابخوانی در مشهد صحبت کردم، گفت: مشهد به لحاظ برگزاری رویدادهای متنوع کتابمحور وضعیت خوبی دارد، کتابخوانها به لطف موسسات و کافهکتابها و جریانهای خودجوش مردمی، مسیر خودشان را پیدا کردهاند و نیازی به حمایت نهادهای دولتی هم ندارند. امروز این نهادهای دولتی هستند که باید از جریانهای خودجوش مردمی الهام بگیرند و من فکر میکنم جامعه از تصمیمگیرندگان فرهنگی در ایدهپردازی و اجرا سبقت گرفته است.
پیامدهای ارتقای فرهنگ مطالعه
موسوی با اشاره به نقش نهادهای دولتی در ترویج فرهنگمطالعه گفت: من نقش آنان را نسبت به امکانات و تواناییهایی که در این نهادها وجود دارد، خوب ارزیابی نمیکنم. بارها تاکید کردم و باز هم تکرار میکنم ما در مشهد حتی نتوانستیم نمایشگاه کتاب را حفظ کنیم و این نمایشگاه چند سالی است که برگزار نمیشود. برگزاری نمایشگاه خیلی در توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی موثر بود. در سالهای اخیر خیلی از برنامههای کتابمحور نظیرِ کتابمترو و مسابقات کتابخوانی هم چندان موفق نبودهاند.
این روزنامهنگار، ارتقای فرهنگمطالعه را مهمترین اقدامات پیشگیرانه آسیبهای اجتماعی دانست و تاکید کرد: یک جوان، نوجوان، یک بازنشسته و یا هر کسی از هر گروه سنی در جامعه امروز با آسیبهای بسیاری مواجه است که شرکت در جلسات کتاب میتواند آنها را تا حدودی هدایت کند.
این مدرس تاریخ با بیان اینکه جلسات کتابمحور، حس همدلی و همیاری را افزایش میدهد، اظهار کرد: این رویدادها، جمعهای دوستانه خوب و خاطرات ماندگار میسازد. این روزها ما خیلی به چنین محافلی نیاز داریم تا نسل جوان کمتر به انحرافات اجتماعی دچار شود و میانسالان و سالمندان ما نیز کمتر در تنهایی و انزوا و در معرض فشارهای روحی باشند.