به گزارش رخداد پرس، ، قانون به مشاغلی که سلامت افراد را تحت تأثیر قرار داده و منجر به بیماری شغلی می‌شود، عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور اطلاق کرده، مشاغلی که کار در آن‌ها می‌تواند مشکلاتی بالاتر از ظرفیت طبیعی هر فرد را برایش ایجاد کرده و در چنین مواردی سازمان تأمین اجتماعی برای محاسبه سابقه پرداخت حق‌بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور، از فرمولی استفاده می‌کند که بر اساس آن، سابقه کار سخت و زیان‌آور ضرب در ۱.۵ و با سابقه کار عادی جمع می‌شود و فرد با سابقه ۲۰ سال مشغولیت در شغل سخت و زیان‌آور می‌تواند با ۳۰ روز بیمه بازنشسته شود.
کارفرما در این مشاغل موظف است ۲۷درصد حق بیمه بپردازد که از این مقدار ۲۳ درصد حق بیمه مشاغل پرخطر همانند مشاغل عادی و ۴درصد حق بیمه اضافی مربوط به کارهای سخت و زیان‌آور است. قانون بازنشستگی پیش از موعد در راستای حمایت از کارگر در چنین مشاغلی تدوین شد، اما اجرای این قانون و نحوه تعلق آن به افراد شرایطی دارد که در گفت‌وگو با مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی به آن پرداختیم.
سخت و زیان‌آور چیست؟
بر اساس ماده یک آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور ذیل قانون تأمین اجتماعی، این مشاغل شامل کارهایی است که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار غیراستاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه شده، تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می‌شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن باشد. مشاغل سخت و زیان‌آور موضوع این ماده به دو گروه تقسیم می‌شوند. الف- مشاغلی که صفت سخت و زیان‌آوری با ماهیت شغلی وابستگی دارند اما می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان‌آوری آن‌ها را حذف کرد. ب- مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان‌آور بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، صفت سخت و زیان‌آوری آن‌ها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان‌آوری آن‌ها حفظ می‌شود.
تفاوت گروه الف و ب در حذف و کاهش سخت و زیان‌آوری شغل است
به گفته مدیرکل کار و امور اجتماعی استان خراسان رضوی شورای عالی حفاظت فنی تأمین اجتماعی، فهرست ۱۶ شغل را با عنوان مشاغل گروه (ب) به کمیته‌های سخت و زیان‌آور استان‌ها ابلاغ کرده است. کار در معادن، قنوات، چاه‌ها، فاضلاب‌ها، تونل‌های زیرزمینی و مخازن سربسته، تخلیه و حمل مواد مذاب، کار مداوم روی خطوط و پست‌های انتقال برق با فشار ۶۳ کیلوولت و بالاتر و کار در محل‌های با فشار محیط غیرمعمول از قبیل غواصی بخشی از این مشاغل است. تفاوت گروه الف و ب در بحث حذف یا کاهش سخت و زیان‌آور بودن شغل است و تدابیری که کارفرما در این باره به کار می‌گیرد. طبق ماده۳ آیین‌نامه، کارفرما باید مشاغل گروه الف را در مدت دو سال سخت و زیان‌آوری خارج کند و این تکلیف قانونی کارفرماست.
۲ شرط اولیه برای پذیرش درخواست سخت و زیان‌آوری وجود دارد
محمدامین بابایی درباره روند ثبت درخواست سخت و زیان‌آوری برای استفاده از قانون بازنشستگی گفت: برای متقاضیان درخواست مشاغل سخت و زیان‌آور و استفاده از قانون بازنشستگی پیش از موعد، دو شرط اولیه برای پذیرش درخواست در کمیته‌ها وجود دارد؛ اول اینکه متقاضی در مشاغل مشمول قانون کار باشد و دوم اینکه سابقه کافی بیمه‌پردازی آن شغل را به سازمان تأمین اجتماعی داشته باشد که این سابقه طبق قانون ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال متناوب است.
وی ادامه داد: در صورت داشتن این دو شرط می‌تواند در سامانه الکترونیکی مشاغل سخت و زیان‌آور درخواست داده و پس از اینکه کارشناس ما سوابق و شمولیت قانون کار را بررسی کرد، پرونده تأیید و برای ثبت عناوین شغلی به آدرس کارگاه‌ها برای بازرسی طبق ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی مشاغل سخت و زیان‌آور، برای بررسی، تحقیق و تهیه گزارش بازرسی به بازرس کار و کارشناسان بهداشت حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی ارجاع می‌شود.
مدیرکل کار و امور اجتماعی استان خراسان رضوی افزود: در شرکت‌هایی که نیاز به گزارش آلاینده‌سنجی وجود داشته باشد، پرونده به دانشگاه ارجاع می‌شود تا گزارش آلاینده‌سنجی آن‌ها با حضور در محل کار متقاضی و ایستگاه کاری و شغلی که متقاضی در حال فعالیت است تهیه شود، پس از آن پرونده مجدد به دبیرخانه مشاغل زیان‌آور عودت شده و با توجه به تاریخ درخواست پرونده‌ها جلسه تشکیل می‌شود و اعضای کمیته موضوع ماده ۸ مشاغل سخت و زیان‌آور، درخواست‌های مورد ادعای کارگر یا کارفرما را بررسی می‌کنند. با توجه به مصوبات هیئت وزیران، آیین‌نامه‌ها و قوانین مرتبط برای هر عنوان شغلی در قالب تأیید الف یا تأیید ب یا رد، رأی صادره به کارگر یا کارفرما ابلاغ می‌شود.
اعتراض به رأی تجدیدنظر باید از طریق شکایت به دیوان عدالت اداری انجام شود
بابایی با بیان اینکه نتیجه آرا از طریق سامانه پیامکی ارسال می‌شود، ادامه داد: اگر رأی مشاغل سخت و زیان‌آور مثبت و تأیید شده باشد، پس از ۱۵روز کاری طبق تبصره موضوع ماده ۸ اگر کارفرما یا کارگر اعتراضی نداشته باشد رأی به اداره کل تأمین اجتماعی برای اجرا ارسال می‌شود. نکته قابل توجه اینکه احراز آن شغل برای متقاضی، طبق ماده ۱۳ آیین‌نامه به عهده تأمین اجتماعی است.
وی افزود: اما اگر اعتراضی به رأی شده باشد در فرایند بررسی مجدد به کمیته تجدید نظر که اعضایی متفاوت از اعضای کمیته بدوی هستند ارسال می‌شود و مجدد بررسی و رأی صادر می‌شود و این رأی لازم‌الاجرا و قطعی است. این رأی دوباره به تأمین اجتماعی برای اجرا ارسال می‌شود و اگر کارگر یا کارفرما اعتراضی به رأی تجدید نظر داشته باشند باید از مسیر شکایت به دیوان عدالت اداری پیگیری کنند.
مدیرکل کار و امور اجتماعی استان خراسان رضوی با اشاره به راه‌اندازی سامانه «خورشید» برای کاهش فرایند صدور آرا گفت: سامانه خورشید توسط اداره کار راه‌اندازی شد تا فرایند رسیدگی به این پرونده‌ها سرعت گیرد اما تأمین اجتماعی به دلایلی به سامانه متصل نشد. در بازه ۶ماهه دوم ۱۴۰۲ سامانه ما قابلیت بارگذاری رأی‌های تجدید نظر را نداشت و به صورت دستی صادر و به متقاضی اعلام می‌شد اما الان آرای بدوی و تجدید نظر هر دو در سامانه قرار می‌گیرد و متقاضی آرای صادره و مستندات خود را به دیوان ارائه کرده و در صورت نیاز دیوان از اداره کار، دفاع و مستندات می‌گیرد و رأی را مجدداً برای بررسی به اداره کار هر استان بازگشت می‌زند و اگر به علم برسد، خودش رأی صادر می‌کند.
اگر عنوان شغل خبرنگاری باشد حتی اگر ماهنامه یا فصلنامه باشد بر اساس قانون ما تأیید ب می‌دهیم
بابایی با بیان اینکه آیین‌نامه کنونی مورد استناد برای مشاغل سخت و زیان‌آور مربوط به سال ۸۶ است، یادآور شد: طبق ماده ۱۱ آیین‌نامه به صراحت سه عنوان شغلی را جزو مشاغل گروه ب به ما اعلام کردند و در این ماده قید شده «علاوه بر کارهای سخت و زیان‌آور مشخص شده طبق مصوبات شورای عالی حفاظت فنی و موارد تأیید شده توسط کمیته‌های استانی موارد زیر نیز سخت و زیان‌آور شناخته می‌شود: اول مشاغلی که در ندامتگاه‌ها و زندان‌ها مستقیماً با زندانی ارتباط دارد، دوم مشاغلی که مستقیماً در مراکز روان‌درمانی با بیماران روانی مرتبط هستند و سوم خبرنگاری که ذیل این عنوان تبصره مصادیق خبرنگاری با تأیید کمیته بدوی موضوع ماده ۸ تعیین می‌شود».
وی ادامه داد: به موجب این قانون، متقاضیانی که عنوان شغلی‌شان خبرنگار رد شده باشد بدون استثنا جزو گروه مشاغل ب قرار می‌گیرند ولی اگر خبرنگار بوده و عنوان دیگری در بیمه‌اش ثبت شده باشد باید از مسیر مراجع حل اختلاف کار برای اصلاح عنوان شغلی اقدام کند و با ارائه مستندات و مدارک مورد نیاز، رأی تغییر عنوان شغلی را دریافت کند. بر این اساس اداره کار به موضوع هفته‌نامه یا ماهنامه کاری ندارد و عنوان شغلی خبرنگاری یا مصادیق آن را بررسی می‌کند.
برای عناوین گزارشگری و دبیر سرویس، مدت زمان و شدت تماس نسبت به عامل سخت و زیان‌آور بررسی می‌شود
مدیرکل کار و امور اجتماعی استان خراسان رضوی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا آرای کمیته بدوی و تجدید نظر وحدت ندارد و برای دو فرد با محل کار مشترک، آرای متفاوت صادر می‌شود، تأکید کرد: عنوان خبرنگاری در هر سرویسی مورد قبول است و در هیئت بدوی تأیید ب را دریافت می‌کند اما در مورد مصادیق خبرنگاری که در قالب گروه الف باید تأیید شود، به مدت زمان مواجهه، شدت تماس نسبت به عامل سخت و زیان‌آور و نوع سرویس خبری توجه می‌شود. در تبصره ماده ۱۱ عنوان شده مصادیق خبرنگاری با تأیید کمیته‌های بدوی انجام شود و با توجه به اینکه در حوزه رسانه؛ عکاس خبرنگار، دبیر سرویس، معاون سردبیر و عناوین مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ادب و هنر وجود دارد، این افراد جزو مصادیق گروه الف قرار می‌گیرند که باید کمیته درباره سخت و زیان‌آوری آنان به علم برسد.
بابایی ادامه داد: گروه حوادث طبیعتاً عملیاتی است و فرد باید در محل حادثه آتش‌سوزی، جنگ و… باشد که چنین افرادی بدون معطلی تأیید الف را دریافت می‌کنند چون برای کمیته اثبات شده که آن فرد در مواجهه با عوامل زیان‌آور محیط کار قرار داشته است.
افراد مطرح‌شده برای تعیین مصادیق خبرنگاری در آیین‌نامه جدید، در استان ما حضور ندارند
مدیرکل کار و امور اجتماعی استان خراسان رضوی گفت: در اصلاح آیین‌نامه اجرایی قانون تأمین اجتماعی مورخ ۱۳۸۷/۱۱/۷ برای اعضای کمیته بدوی، حضور معاون اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در قسمت اعضای کمیته تجدیدنظر نیز مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه را اضافه و اصلاح کرده که در استان ما این عناوین وجود نداشته و در چارت سازمانی وزارت فرهنگ و ارشاد قرار دارند. با این حال ما مدیر کل استان را در جلسه‌ای که مرتبط با پرونده خبرنگاران بود برای ایراد دفاع دعوت کردیم.